Mamy dla Państwa alternatywę dla zwiedzania naszego muzeum, które obecnie jest zamknięte. Korzystajmy z uroków pięknej jesiennej pogody.
Pragniemy, zachęcić Państwa do odwiedzin pomników, mogił i miejsc związanych z bojem żołnierzy gen. Franciszka Kleeberga. Wierzymy, że będą one atrakcyjną i ciekawą formą przekazu historycznego. Poniżej przedstawiamy kilka propozycji alternatywnego zwiedzania naszej okolicy. Oczywiście mogą być one modyfikowane w celu maksymalnego dopasowania do Państwa potrzeb
𝗜 𝗦𝗣𝗔𝗖𝗘𝗥 𝗛𝗜𝗦𝗧𝗢𝗥𝗬𝗖𝗭𝗡𝗬- 𝗦𝗭𝗟𝗔𝗞𝗜𝗘𝗠 𝗠𝗜𝗘𝗝𝗦𝗖 𝗣𝗔𝗠𝗜𝗘̨𝗖𝗜
Spacer długości ok. ok. 2,5 km, które pokonujemy pieszo, rozwiązując zagadki. Zaczynamy i kończymy przed sanktuarium Matki Bożej Patronki Żołnierzy Września. Podstawowy czas to ok. 1,5 godz., do tego należy doliczyć omawianie przewodnika (do ustalenia).
Wykorzystujemy gotowy quest, przygotowany wraz z @Fundacja Mapa Pasji i uczniami ze Szkoły Podstawowej im. gen. Franciszka Kleeberga w Woli Gułowskiej „Wola walki. Podróż po miejscu ostatniej bitwy Września 1939 roku”. Quest poprowadzi Cię po Woli Gułowskiej – pełnym zagadek miejscu, w którym rozegrała się ostatnia bitwa wojny obronnej Polski 1939 roku.
Link do questu:
𝗜𝗜 𝗚𝗥𝗔 𝗧𝗘𝗥𝗘𝗡𝗢𝗪𝗔- 𝗛𝗜𝗦𝗧𝗢𝗥𝗜𝗔 𝗭̇𝗢Ł𝗡𝗜𝗘𝗥𝗭𝗔 𝗣𝗢𝗟𝗦𝗞𝗜𝗘𝗚𝗢- 𝗦́𝗟𝗔𝗗𝗔𝗠𝗜 𝗪𝗔𝗟𝗞 𝗦𝗔𝗠𝗢𝗗𝗭𝗜𝗘𝗟𝗡𝗘𝗝 𝗚𝗥𝗨𝗣𝗬 𝗢𝗣𝗘𝗥𝗔𝗖𝗬𝗝𝗡𝗘𝗝 𝗚𝗘𝗡. 𝗗𝗬𝗪. 𝗙𝗥𝗔𝗡𝗖𝗜𝗦𝗭𝗞𝗔 𝗞𝗟𝗘𝗘𝗕𝗘𝗥𝗚𝗔
Dłuższy spacer, częściowo po lesie. Może to być również wyprawa rowerowa. Dokładną długość trasy ustalamy indywidualnie, uwzględniając możliwości chętnych. Maksymalnie jest to 13 km. W każdym z ważnych historycznie miejsc na trasie następuje jego krótkie omówienie.
W wersji dla zaawansowanych nie robimy omówień, wręcz przeciwnie – zadajemy pytania (na które odpowiedzi można znaleźć w danym miejscu, np. na pamiątkowej tablicy).
Wykorzystujemy Grę Terenową Śladami Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. dyw. Franciszka Kleeberga, przygotowaną wraz z 19 Lubelska Brygada Zmechanizowana i Klub 19 Lubelskiej Brygady Zmechanizowanej , Departamentem Edukacji, Kultury i Dziedzictwa Ministerstwa Obrony Narodowej
𝗜𝗜𝗜 𝗪𝗬𝗖𝗜𝗘𝗖𝗭𝗞𝗔 𝗔𝗨𝗧𝗢𝗞𝗔𝗥𝗢𝗪𝗔 𝗗𝗢 𝗠𝗜𝗘𝗝𝗦𝗖 𝗣𝗔𝗠𝗜𝗘̨𝗖𝗜
Podróżując autokarem, odwiedzimy ważne miejsca upamiętniające walki Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”: kwatera poległych żołnierzy na cmentarzu w Turzystwie, kwatera poległych żołnierzy na cmentarzu w Adamowie, pomnik upamiętniający miejsce śmierci Zbigniewa Szweycera, pomnik przed dworem w Turzystwie, pomnik „W hołdzie żołnierzom 3. Pułku Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego. Bohaterom walk o niepodległość i granice, obrońcom Rzeczypospolitej w 1920 i 1939 roku” w Lipinach, cmentarz poległych żołnierzy w Helenowie, pomnik żołnierzy Pułku 3. Strzelców Konnych im. Hetmana Polnego Koronnego Stefana Czarnieckiego w Kalinowym Dole, Sanktuarium Matki Bożej Patronki Żołnierzy Września w Woli Gułowskiej. Odwiedzane miejsca, odległości i czas ustalamy indywidualnie.
A może mają Państwo jeszcze inne pomysły? Zapraszamy!
𝗦𝗮𝗻𝗸𝘁𝘂𝗮𝗿𝗶𝘂𝗺 𝗠𝗮𝘁𝗸𝗶 𝗕𝗼𝘇̇𝗲𝗷 𝗣𝗮𝘁𝗿𝗼𝗻𝗸𝗶 𝗭̇𝗼ł𝗻𝗶𝗲𝗿𝘇𝘆 𝗪𝗿𝘇𝗲𝘀́𝗻𝗶𝗮 𝘄 𝗪𝗼𝗹𝗶 𝗚𝘂ł𝗼𝘄𝘀𝗸𝗶𝗲𝗷
Pamięć żołnierzy września uczczono w kruchcie kościoła wieloma tablicami pamiątkowymi.
W przedsionku kościoła umieszczono tablice upamiętniające m.in. SGO Operacyjną Polesie i gen.Kleeberga, Ułanów Grochowskich z 2 Pułku, 10 Pułk Ułanów Litewskich, 3 Pułk Strzelców Konnych im. hetmana Czarnieckiego,10 Pułk Ułanów Zasławskich, Józefa Balla ps „Wilk”, 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich, Żołnierzy Batalionów Górniczych.
𝗞𝘄𝗮𝘁𝗲𝗿𝗮 𝗽𝗼𝗹𝗲𝗴ł𝘆𝗰𝗵 𝘇̇𝗼ł𝗻𝗶𝗲𝗿𝘇𝘆 𝗦𝗚𝗢 „𝗣𝗼𝗹𝗲𝘀𝗶𝗲” 𝘄 𝗧𝘂𝗿𝘇𝘆𝘀𝘁𝘄𝗶𝗲
Na cmentarzu parafii Wola Gułowska znajdującym się w Turzystwie znajduje się kwatera, w której spoczywa 83 żołnierzy SGO „Polesie”. Spoczywający tam żołnierze zginęli m.in. na terenie Woli Gułowskiej, Turzystwa, Lipin oraz Lasu Gułowskiego. Cmentarz podczas bitwy był silnym punktem oporu i kilkukrotnie przechodził z rąk do rąk. Jest on miejscem corocznych uroczystości patriotycznych.
𝗢𝗯𝗲𝗹𝗶𝘀𝗸 𝘂𝗽𝗮𝗺𝗶𝗲̨𝘁𝗻𝗶𝗮𝗷𝗮̨𝗰𝘆 𝗺𝗶𝗲𝗷𝘀𝗰𝗲 𝘀́𝗺𝗶𝗲𝗿𝗰𝗶 𝗭𝗯𝗶𝗴𝗻𝗶𝗲𝘄𝗮 𝗦𝘇𝘄𝗲𝘆𝗰𝗲𝗿𝗮.
Ten pochodzący z rodziny ziemiańskiej z Łaska (województwo łódzkie) niespełna 19-letni żołnierz walczący w 2 Pułku Ułanów Grochowskich zginął w dniu 4 października. Był najmłodszym kawalerzystą, jaki zginął w bitwie. Według przekazu inicjatorem takiego upamiętnienia miejsca śmierci był ojciec ułana, który już podczas wojny przy pomocy tutejszych mieszkańców postawił ten obelisk.
𝗣𝗼𝗺𝗻𝗶𝗸 𝗽𝗿𝘇𝗲𝗱 𝗱𝘄𝗼𝗿𝗲𝗺 𝘄 𝗧𝘂𝗿𝘇𝘆𝘀𝘁𝘄𝗶𝗲
W dworku w Turzystwie znajdował się sztab Dywizji Kawalerii „Zaza”, a w zabudowaniach gospodarczych szpital polowy. W jego okolicy w nocy z 3 na 4 października ześrodkowały się pododdziały 3 Pułku Szwoleżerów majora Edwarda Witkowskiego, 4 Dywizjonu Artylerii Konnej ppłk Ludwika Kioka wraz ze sztabem Brygady Kawalerii „Edward” pułkownika Edwarda Milewskiego. Ich zadaniem było zamknięcie kierunku Ryki-Krzywda i ubezpieczenie 60 DP od pólnocnego zachodu. 6 października o godz. 2.00 rozpoczęła się w dworku ostatnia narada gen. Zygmunta „Zazy” Podhorskiego z dowódcami podległych brygad i pułków kawalerii. W naradzie uczestniczył również były dowódca SGO „Narew” gen. Czesław Młot-Fijałkowski. Na skrzyżowaniu drogi w kierunku Lipin, przy dworze znajduje się pomnik poświęcony wydarzeniom, które się tam rozegrały.
𝗣𝗼𝗺𝗻𝗶𝗸 „𝗪 𝗵𝗼ł𝗱𝘇𝗶𝗲 𝘇̇𝗼ł𝗻𝗶𝗲𝗿𝘇𝗼𝗺 𝟯. 𝗣𝘂ł𝗸𝘂 𝗦𝘇𝘄𝗼𝗹𝗲𝘇̇𝗲𝗿𝗼́𝘄 𝗠𝗮𝘇𝗼𝘄𝗶𝗲𝗰𝗸𝗶𝗰𝗵 𝗶𝗺. 𝗽ł𝗸. 𝗝𝗮𝗻𝗮 𝗞𝗼𝘇𝗶𝗲𝘁𝘂𝗹𝘀𝗸𝗶𝗲𝗴𝗼. 𝗕𝗼𝗵𝗮𝘁𝗲𝗿𝗼𝗺 𝘄𝗮𝗹𝗸 𝗼 𝗻𝗶𝗲𝗽𝗼𝗱𝗹𝗲𝗴ł𝗼𝘀́𝗰́ 𝗶 𝗴𝗿𝗮𝗻𝗶𝗰𝗲, 𝗼𝗯𝗿𝗼𝗻́𝗰𝗼𝗺 𝗥𝘇𝗲𝗰𝘇𝘆𝗽𝗼𝘀𝗽𝗼𝗹𝗶𝘁𝗲𝗷 𝘄 𝟭𝟵𝟮𝟬 𝗶 𝟭𝟵𝟯𝟵 𝗿𝗼𝗸𝘂” 𝘄 𝗟𝗶𝗽𝗶𝗻𝗮𝗰𝗵
Znajduje się on w miejscu, gdzie odbyła się ostatnia konna zbiórka 3 Pułku Szwoleżerów w 1939 r.
𝗣𝗼𝗺𝗻𝗶𝗸 𝘂𝗽𝗮𝗺𝗶𝗲̨𝘁𝗻𝗶𝗮𝗷𝗮̨𝗰𝘆 𝗺𝗶𝗲𝗷𝘀𝗰𝗲 𝘀́𝗺𝗶𝗲𝗿𝗰𝗶 𝗺𝗮𝗷𝗼𝗿𝗮 𝗠𝗶𝗰𝗵𝗮ł𝗮 𝗕𝗮𝗿𝘁𝘂𝗹𝗶
Major Bartula był dowódcą Samodzielnego Batalionu 179 Pułku Piechoty wchodzącego w skład 60 Dywizji Piechoty „Kobryń”. Zginął 5 października w ostatnim dniu bitwy. Kilkanaście metrów dalej znajdują się pozostałości leśniczówki, która nie zachowała się do naszych czasów,
𝗖𝗺𝗲𝗻𝘁𝗮𝗿𝘇 𝗽𝗼𝗹𝗲𝗴ł𝘆𝗰𝗵 𝘇̇𝗼ł𝗻𝗶𝗲𝗿𝘇𝘆 𝘄 𝗛𝗲𝗹𝗲𝗻𝗼𝘄𝗶𝗲
Jest tu pochowanych 28 żołnierzy SGO Polesie, głównie z Flotylli Pińskiej. We wrześniu 1939 r. nastąpiła reorganizacja batalionów marynarskich. Marynarze z Flotylli weszli w skład 182 Pułku Piechoty z 60 Dywizji Piechoty, jako 3 batalion „morski”. Po zaciętej walce 5 października polskim oddziałom udało się zdobyć wieś. Od 1940 r. na mogile zmieniały się 3 tablice, ostatnią w 2014 r. ufundował Związek Piłsudczyków RP.
𝗣𝗼𝗺𝗻𝗶𝗸 𝗭̇𝗼ł𝗻𝗶𝗲𝗿𝘇𝘆 𝗣𝘂ł𝗸𝘂 𝟯. 𝗦𝘁𝗿𝘇𝗲𝗹𝗰𝗼́𝘄 𝗞𝗼𝗻𝗻𝘆𝗰𝗵 𝗶𝗺.𝗛𝗲𝘁𝗺𝗮𝗻𝗮 𝗣𝗼𝗹𝗻𝗲𝗴𝗼 𝗞𝗼𝗿𝗼𝗻𝗻𝗲𝗴𝗼 𝗦𝘁𝗲𝗳𝗮𝗻𝗮 𝗖𝘇𝗮𝗿𝗻𝗶𝗲𝗰𝗸𝗶𝗲𝗴𝗼 𝘄 𝗞𝗮𝗹𝗶𝗻𝗼𝘄𝘆𝗺 𝗗𝗼𝗹𝗲
3 Pułk strzelców konnych wszedł do Historii jako ostatni Pułk Rzeczpospolitej walczący w kampanii wrześniowej. Co ważne Pułk nigdy nie skapitulował , został rozbity w walce. Na kartach historii wojskowej zapisało się również wywiezienie z pola klęski oraz staranne ukrycie sztandaru pułkowego, który został odnaleziony 5 lipca 1980.
𝗣𝗼𝗺𝗻𝗶𝗸 𝗽𝗼𝘄𝘀𝘁𝗮𝗻́𝗰𝗼́𝘄 𝘀𝘁𝘆𝗰𝘇𝗻𝗶𝗼𝘄𝘆𝗰𝗵 𝗻𝗮 𝗞𝗼𝗯𝘆𝗹𝗰𝘇𝘆𝗸𝘂
W lesie gułowskim nieopodal Okrzei znajduje się mogiła powstańców styczniowych. Jest to miejsce
wiecznego spoczynku dowódcy oddziału Antoniego Trzaskowskiego i jego 14 towarzyszy, którzy polegli w
walce z oddziałem armii carskiej 21 lutego 1863 r.
